8.3: Mearrasápmelažžii

Sánit ja šuokŋa: Mari Boine 1981

Go eadni dadjá dutnje:
“Ii han sápmelaš maidige máhte.
Maid áiggut don dainna sámevuođain?”
De ale don imaš, son lea guhká juo eallán.
Muitte don geat su leat oahpahan,
muitte don maid son lea vásihan.

Go ustit jearrá dus:
“Maid, jolget gávttiin vázzit?
Ii oktage fidneše mu ala dan romis gávtti.”
De ale don imaš, son lea guhká juo eallán.
Muitte don geat su leat oahpahan,
muitte don maid son lea vásihan.

Go oabbá dadjá dutnje:
“Hála dárogiela.
In ádde mun maidige dan fávrrohis sámegielas.”
De ale don imaš, son lea guhká juo eallán.
Muitte don geat su leat oahpahan,
muitte don maid son lea vásihan.

1. Muital teavstta sisdoalu birra.
2. Leatgo don vásihan ahte muhtimat leat atnán sámegiela dahje sámi kultuvrra heittogin? Muital.

Perfekti

Perfekti muodostetaan apuverbillä leat, joka on perusmuodossa + perfektin partisiippi pääverbistä;

• Ánne ‘lea lohkan’ girjji.
• Mun ‘lean leamaš’ skuvllas odne.
• In ‘leat gullan’ maidege.
• ‘Leat’go skuvllas ‘oahppan’ duddjot?

Parillistavuisten ja supistumavartaloisten verbien perfektin partisiippi:

• – it -> -án    vázzit    Mun lean ‘vázzán’ guhkes mátkki.
• – ut -> -on + dift.for.    goarrut    Eadni lea ‘gorron’ gávtti.
• -at, -át, -et, -ot + -n    juhkat    Mun lean ‘juhkan’ gáfe odne.
•      čohkkát    Don leat ‘čohkkán’ olles beaivvi.
•      fárret    Son lea juo ‘fárren’ Romsii.
•      oidnot    Son lea ‘oidnon’ dáppe.

Paritontavuiset verbit: -it -> -an

• muitalit   Mun lean ‘muitalan’ buot.
• leat    Sii leat ‘leamaš’ dáppe.

 

Vástit jearaldagaide

1. Maid don leat borran odne?
2. Maid don leat juhkan odne?
3. Maid don leat lohkan odne?
4. Gos don leat leamaš odne?
5. Gos don leat leamaš dán vahkus?