Aviissat ja bláđit
Sámi aviisahistorjá álggii juo 1873:s, ja dan maŋŋel leat leamaš máŋga aviissa ja bláđi. Dás beasat oahpásmuvvat muhtumiidda, mat almmuhuvvojit dán áigge:
Ávvir lea sámegiel aviisa mii ilbmá viđa geardde vahkkus, disttagas lávvordahkii. Aviisa ilmmai vuosttaš geardde sámi álbmotbeaivve 2008, maŋŋel go aviissat Min Áigi ja Áššu manne oktii. Ávvir lea vuosttažettiin báberaviisa, muhto oassi teavsttain almmuhuvvo maiddái interneahtas.
Sámis lea áigečála, man ČálliidLágádus almmuha Sámi fágagirjjálaš čálliid- ja jorgaleaddjiidsearvvi ovddas. Áigečála lea nuvttá, ja sáhtát viežžat dan pdf-fiilan interneahtas. Áigečállaga vuosttaš nummár bođii 2005:s, ja dán rádjái leat almmuhuvvon máŋgalot nummára. Áigečállagis leat artihkkalat, kommentárat ja sátneduojit/koserijjat. Vaikko dábálaččat čállo davvisámegillii, de leat maiddái almmuhuvvon sierra nummárat julev- ja lullisámegillii.
Sámegiel Bamse-bláđis leat somás fearánat, gilvvut ja buđaldusat, mat heivejit 4-10 jahkásaččaide ja buohkaide, geat oahpahallet sámegiela. Bláđđi lea ilbman sámegillii 2013 rájes.
Š lea sámi nuoraidbláđđi mii almmuhuvvo viđa geardde jagis. Bláđis leat teavsttat sihke davvi-, julev- ja lullisámegillii, ja lea ilbman 1993 rájes. Sáhtát lohkat bláđi teavsttaid interneahtas.
- Geahča filmmaža: Aviissat ođasmahttet giela (galdu.org). Lea go dilli rievdan?
- Geahča filmmaža NRK Sámi birra: Radio ja TV addet eallinnávcca gillii (galdu.org)
- Daga iskkadeami, mas kártet makkár mediadábit olbmuin leat. Ráhkat jearaldagaid. Jearahala mielstudeanttaid joavkkus dahje sámegielagiid iežat lagasbirrasis.
- Sárggo áigelinnjá, masa barddát dehálaš dáhtoniid sámi mediahistorjjás. Čále aviissaid ja eará mediaid namaid ja goas dat álggahuvvojedje.
Loga aviissaid ja bláđiid
Dutnje gii leat oahpahallame sámegiela, lea dehálaš lohkat ollu iešguđetlágan teavsttaid. Mađe eambbo logat, dađe eanet sániid ja dajaldagaid oahpat. Sámi mediaid neahttasiidduin gávnnat vaikko man ollu áigeguovdilis ja miellagiddevaš čállosiid.
Teavsttaiguin sáhtát bargat ovdamearkka dihte ná:
- vállje ođđasa dahje eará teavstta man dus lea miella lohkat
- raba digitála sátnegirjji: Neahttadigisánit
- geahčat bajilčállagiid, ingreassa ja govaid. Maid jáhkát leat teavstta fáddán?
- lohkal olles teavstta ja gávnna váttis sániid. Geavat sátnegirjji
- dál sáhtát lohkat teavstta hui dárkilit
- muitte guldalit teavstta, jus gávdno jietnafiila
- loahpas lea buorre ságastallat teavstta sisdoalu birra. Čále čoavddasániid. Hárjehala muitalit earáide man birra leat lohkan
Aistton! 2 Maaren Paalisma ja Laura Kotavuopio, 2023: Sámi mediahistorjá s. 60