5.1: Siđat go gáfe?

Dá lea gáffe. Siđat go gáfe?
Mus lea hui buorre girji. Mun áiggun lohkat girjji odne.

gáffe og girji i nominativ, gáfe og girjji er i akkusativ fordi det er objekt i setninga.

På norsk skiller vi mellom nominativ og akkusativ bare når det gjelder pronomener: Jeg ser deg. Du ser meg. På samisk gjelder dette både pronomener og substantiv.

subjekt    verbal      objekt
Mun        oainnán   du.
Nieida     sihtá        gáfe.
Don       oainnát   nieidda.

Spørreord i nominativ: mii, mat, gii, geat, goabbá, og da skal svaret være i nominativ.

  • Mii lea hildus?  Hildus lea ‘girji’.
  • Mii dus lea?  Mus lea ‘girji’.
  • Gii boahtá dál?  ‘Mánná’ boahtá dál.
  • Geat bohtet odne? Odne bohtet mu ‘mánát’.
  • Goabbá juhká gáfe?  ‘Eadni’ juhká gáfe.

Spørreord i akkusativ: maid, gean, geaid, goappá, og da skal svaret være i akkusativ.

  • Maid logat?  Mun logan ‘girjji’.
  • Gean don dovddat mu bearrašis?  Mun dovddan du ‘oappá’.
  • Gean don oainnát? Oainnán du ‘máná’.
  • Goappá don dovddat?  Mun dovddan du ‘eatni’.

Likestavelsessubstantiv får svakt stadium og endelsen ‘-id’ i flertall:

  • girji – girjji – girjjiid
  • govva – gova – govaid

Ulikestavelsessubstantiv får evt. sterkt stadium og endelsen ‘-a’ i entall og ‘-iid’ i flertall:

  • beana – beatnaga – beatnagiid
  • gávpot – gávpoga  – gávpogiid

Kontrakte substantiv får (ekstra) sterkt stadium og endelsen ‘-id’ i flertall:

  • boazu – bohcco – bohccuid
  • olmmoš – olbmo – olbmuid

Loga eanet akkusatiivva birra.

Guldal goarrut – jietnafiilla. Dat maid don goarut, galgá leat akkusatiivvas. Gearddut cealkagiid. Substantiivvat leat:

gákti – gávtti
buvssat – buvssaid
čuvla – čuvlla
boalut – boaluid
gápmagat – gápmagiid
láseliinnit – láseliinniid
beavdeliidni – beavdeliinni
biktasat – biktasiid
náhkkegahpir – náhkkegahpira

Hárjehus nom vs. akk

 

Hárjehala akkusatiivva: Morfa S

 

 

Pronomenat akkusatiivvas: mu, du, su, dan. Grámmatihkas lea pronomen-tabealla .

Boahtte siidui –>